Belangrijke uitkomsten van de KringloopWijzer staan vermeld in het Dashboard Milieu & Klimaat. Dit dashboard geeft de melkveehouder onder meer inzicht in het stikstofbodemoverschot. Melkveehouder Geert Stevens uit het waterschap gebied Rijn & IJssel is een van de deelnemers aan het project Koeien & Kansen en is op zijn bedrijf actief bezig om het stikstofbodemoverschot te reduceren. ‘Stel jezelf een doel waar je naar toe wilt gaan met het verlagen van het stikstofbodemoverschot, pak eerst het laaghangende fruit’, zegt Stevens.
Geert Stevens heeft samen met zijn vrouw Dineke een melkveehouderij in Holten. Op dit bedrijf, met 100 koeien en 35 hectare grond, is hij de 4e generatie. Sinds het voorjaar van 2018 is hij deelnemer aan het project Koeien & Kansen. ‘Zelf deelnemen aan het project van Koeien & Kansen zie ik als een uitdaging en als win-win situatie. Ik draag bij aan het project maar leer er zelf ook veel van’. Voordat Stevens aansloot bij Koeien & Kansen was hij al een actieve deelnemer aan de studiegroep Melk & Klimaat bij Vruchtbare Kringloop Overijssel.
Stikstofbodemoverschot
‘Stikstofbodemoverschot is het verschil tussen de aanvoer van meststof: drijfmest, weidemest, kunstmest of met klaver, en wat je afvoert van het land, je gewasopbrengst.’ legt Jouke Oenema van Wageningen University & Research uit. Een overschot aan stikstof kan uitspoelen naar de bodem in de vorm van nitraat, de lucht in gaan (vervluchtiging) of worden opgeslagen als stikstof in de bodem. De conditie en soort grond is hierbij bepalend, op de ene ondergrond spoelt er meer uit en op de andere grond gaat er meer de lucht in. In hoeverre is de bodem in staat om de aanvoer van stikstof om te zetten in een product en hoeveel overschot van stikstof komt er vrij? Daarnaast is het toegestane overschot op zand veel lager dan op kleigrond. Dit komt omdat zand veel uitspoelingsgevoeliger is dan klei. ‘Al is elk overschot natuurlijk niet goed’ geeft Jouke aan.
Bewust bemesten
Om het overschot van de stikstof laag te houden is Geert bewust bezig met zijn mestmanagement. Het is belangrijk om een goede opbrengst van het land te halen. Kwantiteit, maar ook in kwaliteit van opbrengst. ‘Goed bemesten zorgt ervoor dat de stikstof ook in het gras terecht komt en zo, via de korte lijnen, ook weer in de koeien. Dit doen wij door onder andere een goede weidegang toe te passen waarin er niet teveel weideverlies plaatsvindt.’ Jouke Oenema vult hierbij aan dat het belangrijk is om een goed bemestingsmanagement toe te passen: ‘Het is belangrijk om niet alleen te kijken naar de hoeveelheid meststof die toegediend wordt maar ook naar het juiste tijdstip en de juiste verdeling in de seizoenen’.
Stikstofbodemoverschot in de toekomst
‘Het stikstofbodemoverschot heeft op de korte termijn effect op drain- en slootwater, dit heeft vooral te maken met uitspoeling van nitraat. Op de lange termijn kan het ophopen en/of uitmijnen van stikstof in de bodem invloed hebben op de bodemvruchtbaarheid. Zowel een te hoog als te laag overschot heeft invloed op de bodem’ zegt Jouke Oenema. ‘De bodem moet in topconditie zijn wil je een goede opbrengst kunnen realiseren (draagkracht, storende lagen, vochtvoorziening). Veel toedienen helpt niet, optimaal toedienen wel. Kijk goed naar wat de bodem nodig heeft! Als iedereen bewust investeert in de bodem kunnen wij gezamenlijk zoiets groots, als het verlagen van het stikstofbodemoverschot, bereiken.’
KringloopWijzer
Geert maakt ook actief gebruik van de jaarlijkse resultaten van de KringloopWijzer. ‘We behandelen het in een van de studiegroepen van het project Vruchtbare Kringloop Overijssel. En sinds mijn deelname aan Koeien & Kansen worden de uitkomsten ook hier besproken en vergeleken. Voor mijn eigen bedrijf haal ik hier vervolgens verbeterpunten uit. Ik zie dat ik nog stappen moet maken maar heb voor mijzelf wel in beeld hoe ik dit wil aanpakken.’
Motivatie
Waarom Geert actief aan de slag gaat om zijn stikstofbodemoverschot te verlagen is tweeledig: ‘Aan de ene kant wil ik laten zien dat het mogelijk is om goed te boeren met een laag/ scherp stikstofbodemoverschot. Laten zien dat ik milieubewust bezig ben. Aan de andere kant is het financieel aantrekkelijk. Alle stikstoffen die je kunt benutten uit je dierlijke mest of kunstmest hoef je niet aan te kopen door middel van eiwitrijk krachtvoer.’
Bewustwording
‘Kijk goed naar de KringloopWijzer, stel jezelf een doel waar je naar toe wilt werken en hoe je dit kan bereiken’ zegt Geert. ‘Er is genoeg laaghangend fruit waarmee je op een eenvoudige manier al zelf kan bijdragen aan het verlagen van het stikstofbodemoverschot’. Dat bewustwording belangrijk is, bevestigt Jouke Oenema ’Bewustwording is ontzettend belangrijk. Kostenbesparing en een laag stikstofbodemoverschot hebben met elkaar te maken. Ieder bedrijf is anders en kan op zijn eigen manier bijdragen aan het verlagen van het stikstofbodemoverschot.’
Foto: Koeien en Kansen