Iedere melkveehouder is vanuit de zuivelverwerking verplicht gesteld de Kringloopwijzer in te vullen. De KringloopWijzer geeft inzicht in de bedrijfsprestaties op het gebied van mineralenefficiëntie. Uit de gegevens over 2020 die Flynth voor de melkveehouders heeft verwerkt blijkt dat grotere bedrijven in melkproductie, ook een hogere melkproductie per koe realiseren en een hogere intensiteit hebben. Gelijktijdig loopt ook het voordeel van de bedrijfsspecifieke excretie op. Een droge zomer laat de effecten zien op de grasopbrengst en voeraankopen. Het bedrijfsresultaat staat onder druk.
Meer melk per ha
Uit de database zijn de gegevens van melkveebedrijven verdeeld in groepen op basis van de melkproductie per ha, oftewel de intensiteit. Naarmate de intensiteit van bedrijven toeneemt, produceren de koeien gemiddeld meer melk. Melkveehouders met een intensiteit van minder dan 12.000 kg melk per ha produceren gemiddeld bijna 7.700 kg melk per koe. Bedrijven met meer dan 24.000 kg melk per ha leveren ruim 9.900 kg melk per koe. De bedrijfsintensiteit heeft ook een relatie met de afkalfleeftijd. Deze ligt lager naarmate de intensiteit hoger ligt. De meest extensieve bedrijven realiseren een leeftijd bij eerste keer afkalven van 25,9 maanden, terwijl de intensiefste bedrijven een afkalfleeftijd realiseren van 24,4 maanden.
Betere stikstofbenutting
Melkveehouders met bedrijven met een hogere intensiteit dienen een zwaardere stikstofgift kunstmest toe dan op de extensievere bedrijven. De hoeveelheid varieert van gemiddeld 98 tot 137 kg stikstof per ha. De stikstofbenutting uit mest ligt lager naarmate er meer mest wordt toegediend. De benutting van stikstof op intensieve bedrijven is hoger op de onderdelen veestapel en bodem. De grasopbrengst ligt met circa 10.200 kg drogestof per ha hoger dan de bijna 8.200 kg drogestof per ha bij de meest extensieve groep en ruim 9.500 kg drogestof bij de groep met een intensiteit van 12 tot 16 ton melk per ha.
Verschillen in rantsoen, verschillen in voordeel bedrijfsspecifieke excretie
De verschillen tussen de intensiteitsklassen voor wat betreft VEM in de graskuilen lopen uiteen van 888 VEM bij de extensiefste groep tot 930 VEM bij de intensiefste groep. Echter, de variatie tussen de individuele bedrijven is vele malen groter. De aangelegde graskuilen op bedrijfsniveau op jaarbasis variëren van iets meer dan 800 VEM tot bijna 1.000 VEM! De intensievere bedrijven maken eiwitrijkere graskuilen. Per kg drogestof bevat het rantsoen min of meer dezelfde hoeveelheid eiwit. Dit varieert tussen de groepen van 163 tot 169 gram per kg. De intensievere groep voert met 996 VEM een veel energierijker rantsoen dan de extensieve groep met 965 VEM. De voerefficiëntie is op de intensieve bedrijven hoger: 1,20 versus 1,01. Deze factoren hebben er mede voor gezorgd dat het BEX-voordeel gemiddeld oploopt van 4% negatief voor de extensieve groep tot 1% positief voor de intensieve groep. Echter, ook hier geldt weer een variatie tussen de individuele bedrijven van 20% nadeel tot 20% voordeel op stikstofexcretie.
Invloed op bedrijfsresultaat
Een hoger voordeel bij de bedrijfsspecifieke excretie is niet direct gerelateerd met het bedrijfsresultaat. Intensieve bedrijven hebben een hoger krachtvoeraandeel in het rantsoen en voeren relatief meer bijproducten. Als gevolg hier van zijn de voerkosten bij bedrijven met meer dan 24.000 kg melk per ha 3,3 cent per 100 kg melk hoger. Het bedrijfsresultaat per kg melk is het best voor melkveehouders in de meest extensieve klasse. Echter, door de grotere hoeveelheid melk scoort de groep van 16.000 tot 20.000 kg melk per ha op bedrijfsniveau het hoogste bedrijfsresultaat, al sluiten de bedrijven tussen 12 en 16, maar ook 20 en 24 ton melk per ha hier dicht bij aan. Gemiddeld was intensiteit dus niet van grote invloed op het bedrijfsresultaat. Wel laat de intensiefste groep, die met 1,5 miljoen kg melk per bedrijf ook nog eens de groep is met de grootste bedrijfsomvang, een lager resultaat zien. Het percentage eiwit van eigen land bij de groep tussen 12 en 16 ton melk per ha ligt op 59%. Dat bij een opbrengst op grasland van ruim 9.700 kg drogestof. Een jaar eerder realiseerde deze groep nog een aandeel van 64% eiwit van eigen land, bij 10.800 kg drogestof per ha. Met oog op de doelstelling om over enkele jaren het percentage eiwit van eigen land op 65% te hebben, ligt er ook voor deze bedrijven nog een uitdaging. Natuurlijk moet rekening worden gehouden met de aard van het groeiseizoen, maar het geeft aan bij welke tegenslag de norm niet gehaald wordt.
Managementtool
De KringloopWijzer is een managementtool die bij kan dragen aan het optimaliseren van de mineralenkringlopen op uw bedrijf. De discussie over grondgebonden ondernemen in relatie tot efficiëntie kunnen soms haaks op elkaar staan. Belangrijk is om voor uw unieke bedrijfssituatie de kansen en mogelijkheden te beoordelen én te pakken.
Rinus Wientjens is bedrijfsadviseur bij Flynth adviseurs en accountants