Leer meer over Community Supported Agriculture en de kansen die de ondernemers in de agrarische sector hierin kunnen pakken op woensdag 25 september 2024 om 16.00 uur. Mis het niet! Het volledige programma volgt binnenkort.
VLB Inspiratiesessie: “Ondernemen samen met de omgeving”
Datum en Tijd:Woensdag 25 september 2024, vanaf 16.00 uur
Locatie:Buitenplaats de Bergse Bossen, Traaij 299, Driebergen
We bespreken in deze speciale VLB Inspiratiesessie twee ontwikkelingen die willen bijdragen aan een duurzamer en eerlijker voedselsysteem. Welke bedrijven en ondernemers kunnen hier kansen in vinden? Laat je bijpraten over deze nieuwe ontwikkelingen tijdens de sessie. Het volledige programma volgt binnenkort.
Gemeenschapslandbouw
De korte keten is een concept dat streeft naar meer verbinding tussen producenten en klanten, waarbij voedsel wordt geproduceerd voor en met de lokale gemeenschap. Dit betekent dat bedrijven actief zoeken naar manieren om de gemeenschap te betrekken. Dit kan bijvoorbeeld door hen uit te nodigen lid te worden, een langjarig contract aan te gaan, te investeren of zelfs mee te werken in de onderneming. Dit concept staat bekend als Community Supported Agriculture (CSA) of gemeenschapslandbouw. Op deze manier versterken eerlijker en duurzamer voedselsystemen elkaar.
Eerlijker Voedselsysteem
Een eerlijker voedselsysteem wordt bereikt door de werkelijke kosten van productie inzichtelijk te maken, ook wel bekend als ‘true price’. True price houdt rekening met externe kosten zoals milieu-impact en gezondheidskosten, die normaal gesproken niet in de prijs worden meegenomen. Door deze kosten zichtbaar te maken, worden consumenten en producenten zich bewust van de echte impact van hun aankopen, productieprocessen en transport. Tijdens de sessie zullen we meer te weten komen over verschillende initiatieven op het gebied van true price accounting.
In de landbouwtransitie kom je de term ‘integraal’ veelvuldig tegen. De uitdaging voor jou als ondernemer of als adviseur is om vraagstukken integraal op te pakken in de huidige periode. De Van Dale beschrijft integraal als ‘geheel, voltallig’. Maar hoe pak je dit vandaag de dag in een agrarisch bedrijf aan? In het bedrijfsplan voor de vestigingssteun komt dit vraagstuk bijvoorbeeld goed naar voren.
De subsidie voor de vestiging van jonge landbouwers gaat 3 juni open. Bedrijfsoverdrachten die na 1 januari 2023 geregistreerd zijn kunnen – met aanvullende voorwaarden – een aanvraag doen. De jonge landbouwer(s) moet(en) meer dan 50% van het juridische en economische aandeel van het bedrijf bezitten. De fiscale en juridische verwerking van de bedrijfsoverdracht zijn hierin dus heel belangrijk. En daarnaast moet er een bedrijfsplan aangeleverd worden, waarin beschreven wordt hoe je de ontwikkeling van jouw bedrijf ziet. Hoe ga je de veerkracht vergroten in de huidige context met alle maatschappelijke opgaven?
Deze subsidieregeling maakt het belang van integraal adviseren heel duidelijk. Integraal kun je op vele manieren benaderen. Vanuit de VLB worden adviesvraagstukken bedrijfskundig, fiscaal en juridisch beoordeeld. Dat is een integrale benadering waarin de verschillende vakgebieden – met ieder hun specialistische kennis – elkaar aanvullen. Rondom deze subsidieregeling is er dan ook intensief contact over de vakgebieden heen om alle vragen te kunnen beantwoorden.
Daarnaast kun je integraal ook bekijken vanuit het vraagstuk zelf. Het thema bedrijfsoverdracht is niet meer los te zien van duurzaamheid en kringloop KPI’s. Een gecombineerde opgave is niet los te zien van de pachtwet en bedrijfsopvolgingsregeling. Dit vraagt van ondernemers en adviseurs dat je regelmatig uitzoomt om te kijken welke andere thema’s betrokken moeten worden. De exacte voorwaarden van deze subsidieregeling was vorig jaar nog niet bekend toen jij mogelijk bezig was een bedrijfsplan te schrijven. Toch zijn de gevraagde thema’s in het bedrijfsplan geen grote verrassing. Er zit veel overlap in de opbouw met de voorschriften vanuit de GLB-vouchers en de aanvraag voor een IDL financiering.
Als derde dimensie is het goed om integraal ook te betrekken op het plan, de bewustwording en de beleving. De subsidieregeling schrijft een ‘papieren’ bedrijfsplan voor. Als het op papier maar klopt kun je de subsidie toegekend krijgen. Tegelijk is het belangrijk om als ondernemer en adviseur te sparren over het ‘waarom’. Door hierover te praten geeft je dit als ondernemer motivatie, ook als de uitvoering van het plan eens tegen zit. Hierbij schuurt het ook tegen de ethische vraag aan of een aanvraag aansluit op het doel. Durf je als adviseur dit bespreekbaar te maken? Kijk jij als ondernemer naar jouw eigen situatie, of houd je ook rekening met het collectief belang? Feit blijft dat deze subsidie een mooie stimulans is voor jonge ondernemers. Zij krijgen hiermee een steuntje om het bedrijf (verder) voor te bereiden op een duurzame ontwikkeling.
Als je tijd geïnvesteerd hebt in gesprekken en je hebt helder wat je wilt en waarom, dan is het bedrijfsplan uitschrijven een ‘invuloefening’. De voorgeschreven onderdelen in het plan zijn:
Een situatieschets van het bedrijf met de huidige bedrijfsvoering.
Jouw ontwikkelplan. Wat wil je bereiken in de volgende 5 jaar.
Welke kost(en) wil je met de steun dekken.
Een beschrijving van de manier waarop de subsidie helpt met de versterking van de veerkracht van het bedrijf. Je beschrijft hoe de kosten verlagen, de inkomsten verhogen en/of verbreden.
Een beschrijving van de duurzaamheidsdoelen vanuit het GLB/NSP:
Klimaatverandering en duurzame energie.
Efficiënt beheer van natuurlijke hulpbronnen
Bescherming van de biodiversiteit van het gemeenschappelijk landbouwbeleid.
Vergeet bij dit lijstje niet om zelf ook uit te zoomen en de integrale benadering erbij te houden. Als het bedrijf nu veel losse grond pacht, wat is daarvan het risico? De aanscherping van de BOR, de gecombineerde opgave die vraagt om schriftelijke toestemming van de eigenaar, het Didam arrest, allemaal items die druk zetten op losse pacht overeenkomsten. De oplossing wordt met alle regelgeving niet eenvoudiger, juist daarom is het van groot belang om bedrijfskundig, fiscaal en juridisch goed af te stemmen.
Ga jij – zelf of voor een klant – de vestigingssteun aanvragen? Kijk dan nog eens goed naar het bedrijfsplan. Zijn de bedrijfskundige, fiscale én juridische vraagstukken betrokken? En is het plan goed doorleefd? Een goed rapport levert een cash subsidie op van 80.000 euro. De opbrengst van een goed doorleefd plan brengt wellicht nog meer op, maar helaas is dat niet te achterhalen.
Rick Hoksbergen, lid van de Vaksectie Agro Bedrijfskunde van de VLB, werkzaam als directeur Agro Advies bij Countus.
In hun bedrijfsvoering hebben boeren te maken met veel wetten en regels. Deze gaan vaak gepaard met hoge administratieve lasten. Recente beleidswijzigingen, zoals de invoering van het nieuwe GLB en de aanscherping van de derogatie, riepen vragen op over de uitvoerbaarheid van dat beleid in de agrarische praktijk.
De Vereniging van Accountants- en Belastingadviesbureau (VLB) roept de beleidsmakers op om aan de voorkant gebruik te maken van de kennis en ervaringen van intermediairs. Agrarisch adviseurs zijn immers dagelijks voor hun klanten actief met uiteenlopende verplichtingen en vraagstukken vanuit wet- en regelgeving.
Rondetafel
In februari 2024 organiseerde de vaste Kamercommissie voor Landbouw het rondetafelgesprek ‘Uitvoerbaarheid van beleid op het boerenerf’. Doel was om meer informatie te vergaren over de knelpunten die zich in de agrarische praktijk voordoen bij de uitvoering van wet- en regelgeving en over de mogelijkheden die er zijn om die knelpunten weg te nemen. Samen met diverse andere sectororganisaties was de VLB uitgenodigd om haar visie te geven.
Knelpunten uitvoerbaarheid beleid
De VLB onderscheidt drie type knelpunten:
Toename complexiteit. Ondanks herhaaldelijke voornemens om de regelgeving eenvoudiger en robuuster te maken, is het tegendeel waar. Daarbij zien we enerzijds een stapeling van beleid en anderzijds tegenstrijdigheden tussen regelingen.
Onvoldoende aansluiting met de praktijk. Er moet een einde komen aan regelgeving die boeren dwingt tot kalenderlandbouw. Veel beleid wordt nog altijd vormgegeven via middelvoorschriften, terwijl voor een hogere acceptatiegraad en betere uitvoerbaarheid de sector gebaat is bij doelvoorschriften.
Beleidsonzekerheid. Het gebrek aan consistent beleid en het gemis van een integrale aanpak van afzonderlijke beleidsdossiers leiden tot versnipperde wetgeving waar de sector op vastloopt.
Maak het simpeler
Een open deur natuurlijk, maar zorg voor versoepeling, vereenvoudiging en vooral vermindering van wetten. Landbouwers zijn goedwillend en zich ervan bewust dat zij extra inspanningen moeten leveren in een steeds veranderende en veeleisende omgeving. De bijkomende verhoging van de administratieve lasten drukt echter op het verdienmodel, dat vaak al marginaal is. Positief is dat de Europese Commissie in maart 2024 GLB-vereenvoudigingsvoorstellen heeft gedaan om boeren tegemoet te komen.
Betrek adviseurs en uitvoerders ‘aan de voorkant’
Intermediairs hebben een niet te onderschatten rol als het gaat om de uitvoering van beleid in de agrarische praktijk. De VLB adviseur fungeert als onafhankelijk sparringpartner en vertrouwenspersoon voor agrarisch ondernemers. Samen met uitvoeringsinstantie RVO pleit de VLB ervoor om aan de voorkant, bij het ontwerpen van nieuw beleid, betrokken te worden en niet pas op het moment dat publicatie van regelgeving een feit is.
Belangrijk is dat er meer aandacht wordt besteed aan hoe nieuw beleid moet worden uitgevoerd. En ook dan zullen in de praktijk nog zaken misgaan, die je vooraf over het hoofd hebt gezien. Toch zal dit uiteindelijk tot minder frustratie leiden en bijdragen aan het vertrouwen bij agrarische ondernemers. Want dat zijn we met elkaar toch een beetje kwijtgeraakt.
